15. Pakistan (24 juni - 8 juli 2019)

Na het grote Wagha feest, moeten we toch echt de grens over. Gelukkig doen ze toch niet zo moeilijk over de papieren aan de Indiase zijde, al zijn ze er wel een tijd mee zoet. In Pakistan gaat het allemaal soepel. Vanessa had voor ons al een double entry visum geregeld. Eén van de eerste Pakistani die we spreken, is een jonge schoonmaker, die me wat toe fluistert. Later begrijp ik dat hij ook christen is. Een andere jonge grensmedewerker vraagt hoe wij Pakistan vinden en zegt dat de Pakistani vriendelijk zijn en dat het niet zo is, zoals Pakistan in de wereld neer gezet wordt. Hij praat met zo veel vuur, dat het wel wat intimiderend wordt. Maar hij heet ons hartelijk welkom en verzoekt ons de mensen te laten weten hoe Pakistan werkelijk is. Bij weer een andere medewerker die de carnet regelt, kunnen we ook even tussen neus en lippen door geld wisselen. Verder zijn er geen strenge controles en kunnen we zo Pakistan in.

Islamabad

Binnengekomen in Pakistan gaan we direct naar Islamabad. Op de heenreis hebben we een rondje zuid Pakistan gedaan en nu gaan we noord Pakistan verkennen. We nemen de grand trunk road en zijn meteen weer terug in het drukke Pakistan, waar van alles op de weg is: van ezels, paarden, ossen tot grote schitterende vrachtwagens. Ik mis de koeien wel, al kunnen we nu weer een lekkere quarter pounder bestellen bij de MacDonalds. Die zoeken we veelvuldig op, want daar is airconditioning en een speeltuin en internet. Wat wil je nog meer. De hitte hier in Pakistanis is ook veel te heet voor ons. We hebben in de camper wel een paar kleine ventilatortjes, maar met deze hitte, waait er alleen een warme wind als een hete föhn in plaats van een koel briesje. Als we stoppen bij de Chenab rivier, mis ik hier de hindoes die een bad nemen. De Pakistani staan met hun voeten in het water en er is een dromedaris voor vermaak.

In Islamabad zoeken we Wilma en dochter Naomi op. Wilma heeft vroeger als klein meisje bij Douwe in de kerk in Heerde gezeten en werkte lange tijd als journalist in Indonesië, India en Pakistan. Het is heel leuk om een kijkje te krijgen in het leven van deze 2 dames. Naomi zit op een gemengde middelbare school en heeft het goed naar haar zin daar. Zo goed, dat ze haar moeder heeft doen beloven om haar school hier af te mogen maken en niet weer te verhuizen. Ze wonen in een schitterende appartementencomplex met smaakvolle oosterse inrichting. Haar flamboyante bovenbuurman heeft zijn plannen direct omgegooid om ons de Pakistaanse gastvrijheid te tonen en regelt een gezellig etentje bij Wilma thuis. We drinken lekker rode wijn. Wilma vertelt dat buitenlanders en christenen hier vergunningen krijgen en beperkt alcohol kunnen kopen.
Toen Karachi uit zijn voegen groeide als hoofdstad van Pakistan, wilde men een nieuwe, centraal gelegen hoofdstad. Islamabad werd gesticht! Vanaf 1959 is de bouw van deze nieuwe hoofdstad begonnen. Islamabad is opgebouwd uit grote rechthoekige wijken met brede straten, veel groen, grote luxe appartementenblokken en in elke wijk wel een winkelblok. Het heeft niets van andere Pakistaanse steden en ik waan me ook niet in Pakistan als we hier rondlopen. Het voelt en oogt modern.
Wij nemen afscheid van Wilma en Naomi, zij gaan op vakantie naar Nederland en wij brengen nog een nacht door op de berg bij Daman-e-Koh boven Islamabad met mooi uitzicht over de stad.

Swatvallei

We gaan het noorden verkennen. We zijn nieuwsgierig naar de Swatvallei. Malala, de jongste Nobelprijs winnares ooit komt daar vandaan en in haar boek beschrijft ze het als paradijselijk mooi. Dat gaan we met eigen ogen dus bekijken. En het is inderdaad paradijselijk! We vinden een mooi plekje aan de Swatrivier in een picknicktuin van een restaurant en spelen lekker verkoelend in de rivier. Overdag is het warm, maar ‘s nachts koelt het heerlijk af. We worden hier ook weer verwend. De jongeman wiens familie eigenaar is, voelt zich vereerd met ons als buitenlanders te gast en trakteert ons. We eten goddelijke vis en kip en de volgende ochtend krijgen we het traditionele ontbijt met brood en room en pruimen en abrikozen. Hij heeft het van zijn moeder van thuis meegenomen. Hij is student en spreekt goed Engels, als één van de weinigen, en vertelt ons over het leven hier in de Swat vallei, over de oorlogen en onrusten ten tijde van de taliban. Een mede student en vriend van hem, een christen (hijzelf is moslim), had zichzelf opgehangen, omdat hij de druk van zijn mede moslim studenten niet meer trok. De taliban domineerde hier de omgeving en de mensen waren bang. Ze vertrouwden niemand, ze wisten niet of iemand wel of niet bij de taliban hoorde.
In 2012 is Malala neergeschoten door de taliban, omdat zij streed voor onderwijs voor zowel jongens als meisjes. Gelukkig zien we onderweg ook veel meisjesscholen. Het is gek om in dit gebied te zijn. Het is hier heel mooi en het is een ware fruitparadijs. En voor mijn gevoel is het hier erg vergelijkbaar met Kashmir, zowel de mooie natuur als de gewelddadigheden en de bevolking die daaronder lijdt en de grote aanwezigheid van het leger. We willen wat verder de vallei in, het wordt nauwer, bergachtiger met hogere bergen en prachtige stadjes langs de Swat rivier. Helaas bereiken we Kalam niet. We komen bij een onverhard nat, glad en steil stuk omhoog, waarvan we het risico niet durven te nemen en keren maar om. Ik ben heel erg blij dat ik deze mooie vallei met eigen ogen heb mogen aanschouwen en ervaren.

Wij steken halverwege de Swat vallei door via een andere schitterende pas naar Shangla. Als we daar honing kopen, worden we uitgenodigd voor thee en lekkere frisse honing-citroendrank. De opa des huizes spreekt goed Engels en we nemen plaats in zijn bibliotheekje waar hij Arabische les gaf. AB en ik nemen nog een een kijkje binnen de ommuurde tuin, waar alle vrouwen en meisjes zich bevinden, maar ze houden ons helaas geen gezelschap in het leslokaal.
Op een prachtig uitzichtpunt over de Swatvallei komen er 2 oudere moslimmannen op ons af. Ze spreken nauwelijks Engels maar vinden Douwe zo leuk dat ze hem de weinige dingen, die ze bij zich hebben, cadeau doen. Zoals een gebruikte oude kam en een doordringend geurtje, die hij niet lekker vindt. Later komen ze zelfs nog terug met vers fruit.

KKH (Karakoram Highway)

Als we deze mooie vallei langs de Khan Khwar rivier uit rijden komen we terecht op de Karakoram highway! Het enige wat op mijn lijstje voor vertrek stond in Pakistan. Deze snelweg loopt langs 3 grote rivieren, waaronder de Indus en gaat door en langs de Pakistaanse Himalaya en de hoogste bergen ter wereld naar China toe. Het is gebouwd in 20 jaar tijd, klaar in 1979, en het is een mooi staaltje samenwerking tussen China en Pakistan, ook wel de Friendship Highway genoemd. En hun relatie wordt onderweg ook wel goed tentoongesteld in andere bouwwerken en huidige projecten. Tijdens de aanleg zijn er wel 1000 mensen, 800 Pakistani en 200 Chinezen overleden. De weg is overweldigend groots en gaat ook vaak erg hoog langs de Indus. De rotsachtige bergen zijn kaal en we rijden langs kleine dorpjes. Er is een registratiepunt voor buitenlanders en ineens rijden we weer met Levies, politie-escorte. Wanneer we ‘s avonds langs de gevaarlijke weg een parkeerplekje vinden bij een boom met een betonnen gebedsplaat er om heen met 3 punten, erg simpel en mooi, vinden de Levies dat we door moeten rijden naar het volgende dorp. Na een uur brengen ze dan toch maar eerst een Koreaanse wereldreiziger met zijn fiets, die achter in de pick-up zitten, naar dat dorp en komen dan terug om over ons te waken. De volgende ochtend rijden we verder richting China. De Levies houden onderweg ineens op met hun escorte. Wanneer de weg slechter wordt, krabbelen we nog een keer achter onze oren. We zijn blij dat we zonder kleerscheuren de meest gevaarlijke bergweg in India hebben overleefd en hebben geen zin om op deze gevaarlijke weg het risico te nemen op een kapotte camper. We hebben ook geen plannen om China in te gaan. Als je met eigen vervoer China bezoekt, moet je erg veel geld betalen, en er moet een gids mee. Als je China niet bezoekt, moet je deze zelfde weg terug. We besluiten om de reusachtige bergtoppen, waaronder de K2, en deze mooie bergweg voor een andere keer te bewaren en draaien ons om. Ik ben al erg blij dat ik een stukje van deze immens grote 1400 km lange weg bereden heb!

Naar Baluchistan

Inmiddels is het begin juli en als we de bergen uit rijden, komt de hitte ons weer tegemoet. We besluiten om onze ronde door het prachtige noord Pakistan als gedaan te beschouwen en willen nu zo snel mogelijk door de hitte naar de grens met Iran rijden. Als we zuidwaarts een stuk over de nieuwe snelweg M1 rijden, lijkt dit in zijn geheel niet op het gezellig verkeer van Pakistan. Ik waan me even op een moderne westerse weg met grote witte auto’s. Als de weg ineens nog niet af blijkt te zijn, missen we dan toch de scherpte van de juiste bewegwijzering. Khan, de premier, heeft veel geld geleend en geïnvesteerd in de infrastructuur, en nu blijkt dat dit niet ten goede is gekomen van de Pakistaanse economie en kampt het land met enorme schulden bij het IMF.

We stuiten op een stuk weg waar buitenlanders geen toegang hebben, tot grote frustratie van Douwe. We worden tegengehouden bij een checkpost. Het blijkt dat dit al in het Urdu eerder geschreven stond. Helaas kunnen wij nog geen Urdu. De lokale bevolking mag hier wel door. Een goed Engels sprekende Pakistan had ons al gewaarschuwd en nodigt ons uit in zijn boomgaarde. Hij heeft snel even zijn vrouw thuisgebracht, wat ik erg jammer vind. Hij verklaart dat hier in het dorpsleven de vrouwen thuis horen te zijn. Als hij met zijn vrouw in Islamabad is, gaan ze wel samen de straat op, maar hier volgen ze de dorpsgebruiken weer. Zo wordt zijn vrouw beschermd en dat vindt hij een goed gebruik. Deze man heeft in Engeland gestudeerd en oogt en praat modern, maar houdt toch vast aan de traditionele gebruiken. Hij komt uit een rijke familie en heeft meerdere grote boomgaarden, maar rijdt wel lekker in een gedeukte bak. We worden verwend met lekkere suikerrietwater en kunnen afkoelen in zijn waterbak, waar de buurjongetjes ook in spelen. Na lekker bijgetankt te hebben in de boomgaard gaan we op zijn advies weer langs de Indus naar het zuiden.

We rijden hard door de hitte heen. We komen een zwembadje tegen, waar alleen maar jongens in zijn. Wij trekken ons hier niets van aan. Anna-Beitske duikt in haar zwembroekje erin en ik heb het zo heet dat ik er ook in ga, gekleed in al mijn kleren, mijn mooie traditionele Indiase churidar.
De mooie westerse snelweg is al afgelopen. En het is weer heerlijk slalommen tussen de vrachtwagens, motors, rickshaws en alle andere verkeer en dieren. We bereiken eindelijk het stadje Sukkur. Hier steken we de Indus voor het laatst over, over prachtige bruggen en verlaten de rivier. Sukkur staat er om bekend het heetste stadje in het oude Brits-India te zijn. En dat voelen we! We bereiken de 50 graden Celsius op de thermometer. In Kashmir waren we reeds in Drass, de koudste plek in India.

Quetta

We gaan weer noordwestwaarts richting Quetta, de hoofdstad van de de provincie Baluchistan. Als we Baluchistan in rijden, krijgen we weer escorte. Ze willen onze NOC (no objection certificate) zien, maar die hebben we nog niet. Na wat overtuigingskracht laten ze ons toch door. Om de zoveel kilometer wisselen ze elkaar af, omdat iedere escorte zijn eigen gebied heeft. We zijn dit wel gewend van de heenreis en rijden gelaten door. Als we de hoofdstad Quetta inrijden worden we ook even begeleid door stoere mannen op de motors met automatische geweren achterop die ook het verkeer tegenhouden en ons er doorheen leiden. Het voelt alsof we in een real-life actiefilm zitten, vet stoer! Oké... het is ook triest dat het nodig is.

Ze brengen ons naar de beveiligde politiecompound waar we weer achter op het sportveld kunnen staan naast het veldje vol met afvaltroep en geiten. De vriendjes van Anna-Beitske komen ons al vrolijk verwelkomen. Na een half jaar kennen ze ons nog steeds. AB en Iqra vinden het heel leuk om elkaar weer te zien. En we moeten AB beloven een paar dagen te blijven. Quetta ligt op 1679 meter hoogte en de hitte is hier gelukkig nog uit te houden. De volgende ochtend halen we de NOC, zodat politie, leger en stamhoofden weten dat wij met toestemming door hun gebied gaan reizen richting de grens met Iran en dus ook dicht langs de Afghaanse grens. Als we weer achterin bij de Levies zitten en we willen even winkelen, groet ik een auto achter ons met allemaal vrouwen, zelfs aan het stuur zit een vrouw. Ze nodigen ons uit om bij hen thuis te komen, maar de Levies willen niet stoppen om contact gegevens uit te delen. Stoppen zou te gevaarlijk zijn. Boos stoppen ze toch, maar de vrouwen kunnen we niet meer terug vinden. We gaan maar wat eten in restaurantje waar alleen maar mannen zitten. De Levies wachten ongeduldig.

Op het grote sportveld zijn we weer veilig en kunnen we lekker bijkomen van het vele rijden van de afgelopen dagen en de hitte. Ik wandel er rondjes en Anna-Beitske speelt er wat af. Ze krijgt onder andere ook nog cricketles van haar vriendjes naast de grote cricketende mannen, er wordt op de muren getekend en ze zit gezellig bij Iqra op schoot te knuffelen en te puzzelen. Dan is het tijd om te gaan. Er worden op het laatste moment nog cadeautjes uitgewisseld, Anna-Beitske wordt overladen met allerlei prullaria van de kinderen (voor hen waarschijnlijk heel waardevol speelgoed). De kinderen wonen met zijn allen op een klein erf met meerdere hokjes als woning voor elk gezin en waar de geiten ook ergens een plekje moeten hebben. Ik realiseer me later pas dat de kinderen andere moeders hebben, maar waarschijnlijk dezelfde vader. Het is hier gewoon voor een man om meerdere vrouwen te hebben en heel veel kinderen.

Van Quetta door Baluchistan naar de grens met Iran

We willen in 1 dag van Quetta naar de grens rijden. Onderweg krijgen we veel afwisselende escortes. Sommige mannen zijn erg autoritair en nemen hun werk heel serieus. Anderen zijn erg vriendelijk en een stuk relaxter. Af en toe komt er een man met geweer bij ons in de camper mee rijden. Meestal rijden ze in pick-ups voor of achter ons. Als we weer stoppen voor afkoeling in een zwembadje of riviertje, worden ze allemaal zenuwachtig en zeggen ze dat we echt niet kunnen stoppen. Baluchistan is schitterend om doorheen te rijden. Het is woestijnachtig met soms groene kloven. Rotsachtige bergen, soms zandkleurig, soms rood, maar ook zwart. De huizen zijn allemaal ommuurd met de natuurlijke zandkleurige gesteente, zodat ze wegvallen in de omgeving. Alleen de felgekleurde poorten vallen op. Af en toe komen we in de verlaten stukken woestijn alleen families dromedarissen tegen.

Als we bij een checkpost erg lang moeten wachten, besluiten we toch maar naar hetzelfde hotel te gaan als de heenweg. Daar is waarschijnlijk airco en internet om de wk finale van de vrouwen te zien. Helaas niet. We houden er rekening mee dat we moeten betalen om daar te mogen staan. Maar dan vertelt de restauranthouder ons dat we ook voor de maaltijden van de Levies moeten betalen die hier nu moeten slapen. Het wordt echter een giller als blijkt dat de Levies om de beurt naar huis kunnen gaan om thuis te eten. Ik zit gezellig te kletsen met andere mannen van het hotel, vrouwen zijn hier niet. De mannen scheppen op over hoeveel vrouwen en kinderen zij hebben en nog willen krijgen.

De volgende dag rijden we onder begeleiding vlot door naar de grens. De grensstad Taftan is een levendige handelsstad. Op de heenweg hebben we hier nog in de politietuin tussen de gevangenen overnacht. Nu kunnen we meteen door en het ‘gevaarlijke’ Pakistan verlaten.